De geschiedenis van centrum Kabzeël, de verhalen en mijlpalen van het begin in 1852 tot het heden.
1868
Afbraak van huis De Beurs en bouw van een nieuwe kerk op dezelfde plaats. Om voldoende plek te hebben wordt van de Hervormde gemeente het aangrenzende perceel in beklemming () genomen. Aanbesteding in 1868. Voor een bedrag van 5.940 gulden bouwt timmerman H. Stevens de nieuwe kerk. Beklemming () altijd durend erfelijk gebruik van de grond, wel verbonden met een huurprijs. Op 29 november 1868 wordt het nieuwe kerkgebouw ingewijd.
1852
Sinds 1852 is de christelijke afgescheiden gemeente gevestigd in het voormalige huis De Beurs op de hoek Dijkstraat-Oost/Sint Annastraat. In dat jaar wordt het woonhuis en bijbehorende zaal aangekocht voor een bedrag van 4.000 gulden. Er volgt een renovatie: het woonhuis wordt ingericht als pastorie en de zaal wordt een kerkzaal. Zij verhuizen naar deze nieuwe kerk, omdat hun oude kerkgebouw aan de Cornelis Albertsstraat te klein is geworden.
1879
Bij de kerk wordt een pastorie gebouwd. Dit gebouw staat er nog steeds.
1883
De kerkt was zo slecht gebouwd en vergde zo veel onderhoud, dat in 1883 een nieuwe kerk gebouwd werd. Ontwerp van N. Doornbos. Aannemer is de Gebr. Klasens van Dijk uit Bedum. De kosten bedragen f 8.659 gulden. Omdat de aannemer de kosten te laag heeft geraamd, is zij aan de bouw failliet gegaan.
1892-1976
Egbert Reitsma, Groninger architect. Geboren 1892 in Ulrum en overleden 1976 in Glimmen. Hij komt uit een gereformeerd gezin, zijn vader was aannemer en werkt zich op van timmerman-aannemer tot architect. Hij bouwt veel kerken in Groningen en is bekend om zijn bakstenen architectuur. Hij wordt ook actief lid van kunstenaarsvereniging De Ploeg. Egbert Reitsma bouwt in de stijl van de Amsterdamse School. Kenmerkend hiervoor is het gebruik van veel baksteen en het toepassen van versieringen in de gevels, in baksteen of gebeeldhouwd natuursteen. De vaak plastische gevels zijn meestal gevuld met laddervensters en worden bekroond met steile daken en soms met torentjes versierd.
1911
Direct naast het kerkgebouw wordt een consistorie met vergaderzalen gebouwd. Dit krijgt de naam Kabzeël en dit betekent “verzamelt”.
1927
Nieuwbouw van kerkgebouw. Ontwerp door de architect Egbert Reitsma. Hij ontwerpt een vrij sobere zaalkerk in Amsterdamse Schoolstijl, met hoog parabolisch plafond, glas-in-lood raampartijen en geometrische plafondbeschilderingen. In januari 1927 vindt aanbesteding plaats. Aannemer is de Fa. Harmanni uit Appingedam. In februari wordt met de bouw begonnen. Voor een stevige fundering worden eerst 85 heipalen geslagen. De totale kosten voor het gebouw bedragen f 40.000,- gulden. Het uiterlijk wordt sterk bepaald door de paarsbruine gesinterde bakstenen, dat zijn vervormde doorbakken baksteen met donkere kleurschakeringen, die in verschillende metselverbanden zijn verwerkt. De kerk heeft een rechthoekige plattegrond en is breder dan zijn voorganger. Het licht valt binnen door de glaspanelen in het zadeldak. Aan de achterkant is het dak zo sterk afgewolfd dat de dakpannen daar als gevelbekleding dienst doen. 1 december 1927 nieuwe kerk in gebruik genomen.
1928
Bouw van de kosterswoning naar een ontwerp van timmerman D. Harmanni.
De oorlogsjaren
In april 1945 wordt Appingedam zwaar beschoten. Na de oorlog zijn pastorie, kerkgebouw en Kabzeel beschadigd, maar kunnen wel bewoond en gebruikt worden. De schoorsteen aan de voorzijde, de getrapte decoraties van metselwerk en beton van het westelijke zijvlak van het dak waren verloren gegaan.
1977
Afbraak oude Kabzeël en vervangen door het huidige gebouw. Verbouwing van het hele complex: kerk, pastorie en kosterswoning. Kerk: o.a. bouw van gaanderij, schuifwand onder de gaanderij, deel van kerkbanken vervangen door stoelen. Orgel was eerder gerestaureerd in 1949 en 1968 en krijgt nu een nieuwe ombouw.
1998
Sinds 1998 is de kerk een rijksmonument.
2008
Van 1928 tot 2008 was de kerk in gebruik geweest door de Gereformeerde Kerk (na 2004 de Protestantse Kerk Appingedam). Op 9 maart 2008 werd het kerkgebouw buiten gebruik gesteld, omdat de PGA haar diensten voortaan in de Nicolaikerk ging houden. Hierdoor kwam de gereformeerde kerk vrij.
2010
Damster Kerkencarrousel: herbestemming historische kerken in Appingedam. Aanleiding is aantal gebruiks- en functieveranderingen van deze kerken. Kerk en oude pastorie aangekocht door Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt Appingedam (GVK). Zalencentrum Kabzëel aangekocht door Gemeente Appingedam. Kosterswoning aangekocht door de gemeente Appingedam. Voormalige Synagoge aangekocht door St. Oude Groninger Kerken.
2013
Renovatie kosterswoning gereed. Op 5 april 2013 officiële opening van Jimmy´s. Start omvangrijke restauratie gereformeerde kerk en voormalige pastorie, o.a. daken, dakgoten, kozijnen, deuren, metselwerk en voegwerk, schilderwerk – inclusief kleuronderzoek.
2014
Renovatie en verbouwing kerkgebouw en deel pastorie afgerond. Start realisatie centrum Kabzeël. Zalencentrum gerenoveerd, verbouwd en ingericht. In mei 2015 gereed. GVK verlaat de oude synagoge an de Broerstraat. Medio 2014 ingebruikname van kerkzaal van de nieuwe kerk. Stichting Dijkstraat Appingedam opgericht. Zij is vanaf eind oktober eigenaar van zalencentrum Kabzeël. Samen met de GVK gaat zij een samenwerkingsverband aan om centrum Kabzeel te beheren en te exploiteren. Inrichtingsplan van centrum Kabzeël met Amsterdamse School-elementen en kleuren.
2015
Centrum Kabzëel is gereed. Officiële opening op 1 mei 2015. Alle gebouwen zijn gerenoveerd en de prachtige kleuren zijn weer terug in het interieur. Centrum Kabzeel is klaar voor de toekomst.
Met dank aan de fondsen die hebben bijgedragen aan de restauratie van de kerk en pastorie (fase 1) en die hebben bijgedragen aan de realisatie van het centrum Kabzeël (fase 2).
Cultuurfonds
Stichting J.B. Scholtenfonds
Provinicie Groningen
SNS Fonds Eemsmond
Rabobank
Stichting H.S. Kammingafonds
Gemeente Groningen – Loket leefbaarheid
Gemeente Appingedam (huidige gemeente Eemsdelta)
Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling – Programma landelijk gebied Groningen
Bouwfonds / Cultuurfonds
VSBFonds
Oranjefonds